Bernard Rudolf (Ben) Bot (Batavia (Nederlands-Indië), 21 november 1937) is een Nederlands diplomaat. Hij was minister van Buitenlandse Zaken in de kabinetten Balkenende II en III.
Hij is een zoon van Theo Bot, KVP-minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen in het kabinet-Marijnen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zat hij in een Japans interneringskamp in Nederlands-Indië. Hij studeerde rechten aan de Rijksuniversiteit Leiden en aan de Harvard Law School (Cambridge, Massachusetts, VS). In 1968 promoveerde hij cum laude in de rechtsgeleerdheid aan de Rijksuniversiteit Leiden.
In 1964 werd hij tweede ambassadesecretaris bij de permanente vertegenwoordiging van Nederland bij de Europese Unie in Brussel. Hij was van 1973 tot 1976 de eerste Nederlandse ambassadeur in Oost-Berlijn. Hij was plaatsvervangend permanent vertegenwoordiger bij de NAVO van 1982 tot 1986, ambassadeur in Ankara van 1986 tot 1988, en secretaris-generaal Buitenlandse Zaken van 1989 tot 1992. Van 1992 tot 2003 was Bot permanent vertegenwoordiger van Nederland bij de Europese Unie in Brussel.
Na zijn pensionering (op 1 januari 2003) werd Bot partner bij het lobbykantoor Praaning Meines in Brussel. Momenteel werkt hij bij Meines & Partners te Den Haag.
Ministerschap[bewerken]
Op 3 december 2003 volgde Bot Jaap de Hoop Scheffer op als minister van Buitenlandse Zaken die vertrok in verband met zijn benoeming tot secretaris-generaal van de NAVO.
Bot werd gevraagd vanwege het naderend Nederlands voorzitterschap van de Europese Unie. Door zijn grote ervaring in Brussel had hij weinig inwerktijd nodig en kon hij goed op de rijdende trein springen. Zijn benoeming bleek een gouden greep te zijn toen premier Balkenende tijdens het voorzitterschap enige tijd in het ziekenhuis lag met een infectie aan zijn voet. Hoewel Bot nog geen akkoord bereikte over de financiering van de Unie en de uitbreiding met de Oost- en Midden-Europese landen, behoedde hij Den Haag voor een mislukt voorzitterschap.
Bot ijverde gedurende zijn ministerschap voor de toetreding van Turkije tot de Unie. Ook het voorstel voor een Grondwettelijk Verdrag had zijn warme steun.
Na het einde van zijn ministerschap aanvaardde Ben Bot een aantal hoge functies op het terrein van het buitenlands beleid. Zo werd hij voorzitter van het Instituut Clingendael, voorzitter van het Nederlands Instituut voor Meerpartijendemocratie (NIMD) en voorzitter van de Carnegie Stichting, de beheerder van het Vredespaleis. Daarnaast is Ben Bot voorzitter van de Raad van Commissarissen van Finles Capital Management en voorzitter van het bestuur van Radio Nederland Wereldomroep.
Gewijzigd standpunt betreffende uitbreiding EU[bewerken]
Tijdens de Mandeville Lezing op 21 mei 2008 aan de Erasmus-universiteit, pleitte Bot voor radicale uitbreiding van de Europese Unie. Als minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet Balkenende III toonde hij zich eerder terughoudend. Bot schreef in een brief aan de Tweede Kamer in 2006: “De Europese Unie dient voorlopig geen toekomstperspectief aan te bieden aan buurlanden van de Europese Unie die dit thans niet hebben.” Nu hij geen deel meer uitmaakt van een kabinet, meent Bot dat hij zich niet langer gehouden weet aan gevoerd beleid waarbij wordt uitgegaan van handhaving van de status quo: “Als minister had ik dit natuurlijk nooit kunnen zeggen. Dan heb je je aan de lijn te houden dat alles goed is zoals het op dit moment is.” Bot stelt nu dat het nuttig is “de knuppel in het hoenderhok te gooien” en de EU te zien als een gemeenschap van normen en waarden, en niet als een geografisch min of meer duidelijk afgebakend continent. Hij denkt dat uitbreiding met landen op de Kaukasus en staten die onderdeel vormen van de Euromed zoals Marokko, Algerije en Tunesïe, gunstig kan zijn omdat zij als onderdeel van de Unie dan volgens dezelfde normen en waarden zouden gaan handelen.[1]
Persoonlijk[bewerken]
Bot is weduwnaar, heeft drie kinderen en woont samen met zijn vriendin.